UNPLUGGED
Charakterystyka programu
Program Unplugged jest szkolnym programem profilaktyki uniwersalnej, adresowanym do
młodzieży w wieku 12-14 lat. Program jest realizowany w klasach szkolnych, w formie jednogodzinnych zajęć lekcyjnych oraz spotkań dla rodziców uczniów uczestniczących w programie.
Cel programu
- ograniczenie inicjowania używania substancji psychoaktywnych – tytoniu, alkoholu, narkotyków
- ograniczenie rozwoju intensywności używania, tj. przejścia od fazy używania eksperymentalnego do fazy używania problemowego
Podstawy teoretyczne programu
- pierwszy w Europie szkolny program profilaktyczny oparty na strategii Wszechstronnego Wpływu Społecznego (CSI), której komponenty obejmują edukację normatywną, wzmacnianie umiejętności indywidualnych i społecznych uczniów oraz dostrczenie wiedzy na temat ryzyka i konsekwencji używania substancji psychoaktywnych
Tematyka zajęć dla młodzieży
- konformizm, przejawy nacisku grupowego i sposoby radzenia sobie z nim,
- wiedza o czynnikach ryzyka i czynnikach chroniących przed piciem alkoholu, zróżnicowaniu podatności na alkohol w zależności od płci,
- przekonania normatywne na temat rozpowszechnienia zjawiska używania substancji psychoaktywnych wśród młodych ludzi,
- wiedza o przyczynach i następstwach palenia papierosów,
- umiejętność komunikowania, umiejętność asertywnej obrony swoich racji oraz inne umiejętności interpersonalne i intrapersonalne, których niedostateczne opanowanie może skłaniać do używania substancji psychoaktywnych w sytuacjach towarzyskich,
- wiedza o narkotykach.
Metody realizacji zajęć dla młodzieży
- prezentacje, praca w grupach, zarządzanie kontraktem, zadanie domowe, scenka sytuacyjna, dyskusja plenarna, gra, informacje zwrotne.
Tematyka zajęć dla rodziców
- informacje na temat kwestii psychologicznych i społecznych związanych z dojrzewaniem
- informacje na temat narkotyków, używanie substancji psychoaktywnych jako element eksperymentalnych zachowań ryzykownych młodzieży
- wpływ i rola rodziny w okresie dojrzewania
- rozwój autonomii i tożsamości u nastolatków
- konflikt pokoleń i konieczny rozwój rodziny
- asertywność rodziców, wyznaczanie w rodzinie jasnych granic w zakresie używania substancji psychoaktywnych.
Ewaluacja programu
Skuteczność programu sprawdzano w badaniach eksperymentalnych z losowym doborem do grupy eksperymentalnej i kontrolnej zgodnie z kryteriami RCT (Randomized Control Trial). Przeprowadzono ewaluację formatywną, procesu oraz ewaluację wyników z badaniem efektów odroczonych programu.[1]
Wyniki badań potwierdziły, że :
- program jest skuteczny w ograniczaniu używania alkoholu, papierosów
i narkotyków, a rezultaty utrzymują się ponad rok po programie - udział w programie zmniejsza ryzyko codziennego palenia papierosów
i epizodów upijania się
- program wzmacnia umiejętności odmawiania
- program ogranicza pozytywne oczekiwania i postawy odnośnie alkoholu, tytoniu, marihuany i narkotyków
- program jest bardziej skuteczny w zapobieganiu używania niż wpływu na zaprzestanie używania
- występują różnice efektywności programu ze względu na płeć – program jest bardziej skuteczny w grupie chłopców niż dziewcząt.
Więcej na temat programu
Więcej informacji na temat programu mozna znaleźć na stronie European Drug Addiction Prevention Trial pod adresem http://www.eudap.net/